Konieczność zmian stała się nie tylko oczywista, ale i możliwa zarówno z powodu narastającego niezadowolenia (pracowników i pacjentów) jak i pojawienia się woli politycznej do podjęcia z pewnością trudnych decyzji.

Charakter budowanego systemu jest określony przez konstytucyjne prawo równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych, przy tym warunki i zakres udzielania świadczeń określają ustawy. Ale na zmiany reformatorskie należy patrzeć nie tylko przez prawo do opieki zdrowotnej dla każdego czy podkreślenia znaczenia środków publicznych jako źródła finansowania (choć nie jedynego). Zmiany są znacznie głębsze i dotyczą sfery całej organizacji ochrony zdrowia, czyli sfery podażowej, a także korzystania ze świadczeń – sfery popytowej, wreszcie – określenia nowej roli państwa, szczególnie w zakresie polityki zdrowotnej oraz, co istotne, zarządzania, które nabiera nowej wartości i stawia nowe wymagania.

Zmiana systemu jest w istocie zmianą regulacji. Można zaobserwować liczne zjawiska dostosowywania się do tych nowych regulacji. Dotyczy to zarówno pacjentów, świadczeniodawców, jak i dysponentów publicznych środków. Niektóre z tych zachowań przynoszą pozytywne efekty ekonomiczne i społeczne. Niekiedy dzieje się tak i dlatego, że niektórzy dostawcy świadczeń, ich organa założycielskie, a także kasy chorych tworzą różnego rodzaju nieformalne zmowy i koalicje dystrybucyjne, wypełniające próżnię powstałą z powodu braku niewłaściwych regulacji. Są tez zachowania na granicy prawa albo wręcz naruszające prawo, ale są też przykłady zachowań zapewniających ład w systemie i dających korzyści, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i zbiorowym.

Podjęłam się ten temat przybliżyć z tego względu iż jestem pracownikiem służby zdrowia. Codziennie kontaktuję się z pacjentami i słyszę różne opinie dotyczące funkcjonowania systemu. Wiele tych informacji wykorzystałam w tej pracy. Jak dotąd niewiele ukazało się książek na temat transformacji służby zdrowia, dlatego zmuszona byłam oprzeć się na artykułach zawartych w różnych czasopismach. Mam nadzieję, że swoimi wnioskami dostarczę nowych informacji dotyczących założeń reformy służby zdrowia i jej odbioru społecznego.