W ochronie zdrowia, gdzie zasady rynku nie funkcjonują bądź podlegają znaczącym ograniczeniom problem doskonalenia źródeł i zasad finansowania jest ciągle aktualny. W zestawieniu z nieograniczonością potrzeb i dysproporcją miedzy problemem, rzadkość w ochronie zdrowia jest szczególnie uważnie analizowany. Wiąże się to z koniecznością doskonalenia źródeł i zasad finansowania ochrony zdrowia w Polsce. Dlatego też podjęto próbę jego doskonalenia i wprowadzono od 1999 r. nowy system finansowania ochrony zdrowia oparty głównie o system powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Mimo odejścia od finansowania ochrony zdrowia bezpośrednio z budżetu państwa to część niezbywalnych zadań państwo będzie nadal finansowało ze środków budżetowych. Są to:
- procedury wysoko specjalistyczne np. przeszczepy narządów, korekty wad rozwojowych płodu, żywienie pozajelitowe, terapia hyberbaryczna, koronografia, koronoplastyka, radioterapia, homodializoterapia, finansowanie leczniczych środków technicznych (implanty, leki przeciwprądkowe, antyrotrowirusowe, czynniki krzepnięcia, foxoidy, cytortatyki),
- nadzór epidemiologiczny (sanepid),
- publiczna służba krwi ( w tym punkty krwiodawstwa),
- zadania medycyny pracy (wojewódzki ośrodek medycyny pracy),
- programy polityki zdrowotnej, w tym Narodowy Program Ochrony Serca, Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, Program Rozwoju Dializoterapi, Program Opieki nad Matką i Dzieckiem,
- profilaktyczne programy zdrowotne,
- zwalczanie alkoholizmu, zapobieganie narkomani i AIDS a także:
- inwestycje o znaczeniu centralnym,
- szkolnictwo medyczne,
- leczenie za granicą,
- współpraca międzynarodowa,
- oraz inne nie związane bezpośrednio ze świadczeniem usług medycznych np. inspekcja sanitarna, Agencja Rozwoju Artykułów Sanitarnych,
- stowarzyszenia ochrony zdrowia, projekty celowe,
- wojewódzkie zespoły metodyczne opieki zdrowotnej czy zakłady rehabilitacji zawodowej inwalidów.[1]
Natomiast zadania inwestycyjne w ochronie zdrowia, które stanowią tzw. inwestycje centralne finansowane są z budżetu państwa, przy czym nadzór nad ich realizacją pełnią właściwe samorządy. Po roku 1999 właściwe samorządy mogą podejmować decyzje o nowych zadaniach w zależności od posiadanych środków.
Zmianę sposobu finansowania systemu ochrony zdrowia w Polsce określa ustawa z 6 lutego 1997 r znowelizowana 18 lipca 1998 t, tzw. ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Zakłada ona między innymi:
- oddzielanie nabywców świadczeń zdrowotnych (Kasy Ubezpieczenia Zdrowotnego od świadczeniodawców);
- wielkość źródeł finansowania ochrony zdrowia;
- różnorodność pod względem własnościowym podmiotów świadczących usługi.
[1] M. Latalski, Zdrowie publiczne Lublin 1999, s. 234.