Nadciśnienie tętnicze (hypertonia arterialis)

~ prace ~ Dodaj komentarz
Rate this post
Klasyfikacja ciśnienia Ciśnienie skurczowe [mmHg] Ciśnienie rozkurczowe [mmHg]
CIŚNIENIE OPTYMALNE <120 <80
CIŚNIENIE PRAWIDŁOWE 120-129 80-84
CIŚNIENIE WYSOKE PRAWIDŁOWE 130-139 85-89
STOPIEŃ I – ŁAGODNE 140-159 90-99
STOPIEN II – UMIERKOWANE 160-179 100-109
STOPIEN III – CIĘŻKIE ≥ 180 ≥ 110
NADCIŚNIENIE SKURCZOWE IZOLOWANE ≥140 <90

Tabela 1 Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego wg ESH/ESC 2007

Nadciśnienie tętnicze to bardzo rozpowszechniona choroba, która według badania NATPOL dotyczy 1/3 dorosłych Polaków. Prowadzi do przedwczesnego zgonu chorych na skutek powikłań narządowych w układzie krążenia oraz nerkach. Wyróżniamy nadciśnienie pierwotne (90% wszystkich przypadków), którego przyczyny nie są do końca znane oraz nadciśnienie tętnicze wtórne. Tabela 1 ilustruje klasyfikację  nadciśnienia tętniczego opracowaną przez ESC/ESH w 2007 r. Występuje również nadciśnienie izolowane. Rozpoznaje się je przy wartości ciśnienia skurczowego powyżej 140 mmHg, a ciśnienia rozkurczowego poniżej 90 mmHg.

Do czynników obwinianych o powstanie pierwotnej formy nadciśnienia zalicza się: predyspozycję genetyczną, zaburzenia ośrodkowej i obwodowej regulacji ciśnienia krwi, zaburzenia hormonalne, ale przede wszystkim otyłość, alkoholizm, nadmierne spożywanie soli kuchennej, palenie papierosów oraz niekorzystne warunki środowiskowe. Wtórna postać choroby ma natomiast następujące przyczyny: choroby nerek, anomalie tętnic nerkowych, zmniejszenie elastyczności ścian tętnic, niektóre zaburzenia hormonalne i inne.

Długotrwałe nieleczone nadciśnienie powodować może zmiany organiczne w tętniczkach, co kończy się zamknięciem ich światła. Zmiany te dotyczą przede wszystkim nerek i innych narządów wewnętrznych. Do głównych powikłań zaliczamy: wczesny rozwój miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca  oraz zawału, przerost mięśnia sercowego, udar mózgu i wydolności nerek [38, 41].

[38] Szczepaniak-Chicheł L., Mastej M., Jóźwiak J., i wsp.: Występowanie nadciśnienia tętniczego w zależności od masy ciała w populacji polskiej – badanie LIPIDOGRAM 2004; Nadciśnienie tętnicze 2007, tom 11, nr 3, 195 -204.

[41] Tykarski A., Posadzy-Małaczyńska A., Wyrzykowski B., i wsp.: Rozpowszechnienie nadciśnienia tętniczego oraz skuteczność jego leczenia u dorosłych mieszkańców naszego kraju. Wyniki programu WOBASZ; Kardiologia Polska 2005; 63: 6 (supl. 4).

Wpływ diety na zdrowie

~ prace ~ Dodaj komentarz
Rate this post

podrozdział pracy mgr z AWF

Żywienie to podstawowa potrzeba człowieka. Zaspokajanie jej należy do tak oczywistych czynności, jak oddychanie czy sen. Należy jednak pamiętać, że nasza dieta powinna być zgodna z zapotrzebowaniem naszego organizmu na poszczególne składniki. Za wyznacznik zdrowego odżywiania należy uznać 10 zasad zdrowego żywienia opracowany przez Polski Instytut Żywienia i Żywności, pod redakcją prof. W. B. Szostaka i prof. B. Cybulskiej. Zasady te przedstawiają się w następujący sposób:

  1. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków).

Aby nie dopuścić do wystąpienia niedoborów w naszym organizmie należy w codzienną dietę wplatać produkty ze wszystkich grup: produkty zbożowe, warzywa i owoce, mleko i jego przetwory, produkty dostarczające pełnowartościowego białka. Zasada ta powinna dotyczyć wszystkich posiłków.

  1. Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie należnej masy ciała).

Nadwaga i otyłość to plaga naszych czasów. Sama w sobie jest dolegliwością nieestetyczną, jednak nie ten aspekt jest najgorszy. Nadmierne kilogramy są znacznym obciążeniem dla organizmu i wszystkich narządów wewnętrznych, czego ekspresją jest zapadanie ludzi otyłych na wszelkiego typu choroby układu sercowo – naczyniowe  oraz inne choroby przewlekłe. Najprostszą metodą prewencji przed nadwagą i otyłością jest między innymi stosowanie zaleceń zdrowego odżywiania. Do weryfikacji, czy masa ciała jest w normie służy wskaźnik masy ciała BMI(Body Mass Index) (Tab.2).

BMI = masa ciała (kg) / wzrost (m)2

KLASYFIKACJA WARTOŚĆ BMI
NIEDOWAGA <18,5
NORMA 18,5 – 24.9
NADWAGA 25.0 – 29.9
OTYŁOŚĆ I STOPNIA 30.0 – 34.9
OTYŁOŚĆ II STOPNIA 35.0 – 39.9
OTYŁOŚĆ III STOPNIA >40.0

Tabela 2 BMI

  1. Produkty zbożowe powinny być głównym źródłem energii.

Ponieważ produkty zbożowe dostarczają węglowodanów złożonych, błonnika pokarmowego oraz białka roślinnego, uważane są za niezbędne. Zawierają także witaminy, a przede wszystkim witaminy z grupy B oraz witaminę E. Dostarczają też składników mineralnych takich jak: żelazo, miedź, magnez, cynk oraz potas i fosfor.

  1. Mleko i produkty mleczne powinny być stałym elementem codziennej diety.

Produkty mleczne jak i samo mleko są najlepszym źródłem wapnia. Poza tym dostarczają białka o wysokiej biologicznej wartości a także witaminy A, D  oraz witamin z grupy B. Nasz organizm może czerpać z tych produktów również magnez, potas i cynk.

  1. Mięso spożywaj z umiarem, zastępuj je rybami i roślinami strączkowymi.

Pomimo, że mięso jest bardzo dobrym źródłem pełnowartościowego białka, witamin z grupy B oraz łatwo przyswajalnego żelaza, powinniśmy ograniczać jego spożycie. Preferować powinniśmy mięso chude i w miarę możliwości zastępować je potrawami z ryb (ponieważ w porównaniu z mięsem zawierają więcej składników mineralnych, jodu, fluoru oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3) i roślin strączkowych (źródło węglowodanów złożonych, witamin z grupy B, żelaza, fosforu i wapnia). Zalecane jest spożywanie 2-3 porcji po 150g tygodniowo.

  1. Spożywaj codziennie warzywa i owoce.

Owoce i warzywa to źródło cennych witamin. Zawierają zwłaszcza witaminę C, B- karoten, kwas foliowy, znaczne ilości składników mineralnych jak wapń, potas, magnez i sód. Zawierają błonnik pokarmowy, który między innymi korzystnie wpływa na stężenie cholesterolu i glukozy we krwi. Większość warzyw i owoców zawiera  od 80 do 90% wody, co sprawia, że są niskokaloryczne.

  1. Ograniczaj spożycie tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych.

Według zaleceń powinniśmy obniżyć spożycie tłuszczów ogółem poniżej 30% dziennego zapotrzebowania na energię. Ograniczeniu powinno ulec spożycie tłuszczów zwłaszcza zwierzęcych i produktów zawierających cholesterol. Jest to niezbędne w profilaktyce chorób układu krążenia. Ograniczenie spożycia tłuszczu ma również istotne znaczenie w zapobieganiu i leczeniu otyłości. Warto wiedzieć, że tłuszcze spożywane są nie tylko w formie „widocznej” (masło, olej, margaryna, smalec, tłuszcz przy mięsie czy wędlinach), ale również w formie „niewidocznej” zawartej w potrawach i produktach (mięso, sery, wyroby cukiernicze). Tłuszcze zwierzęce sprzyjają rozwojowi miażdżycy. Wskazane jest aby zastępować tłuszcze zwierzęce roślinnymi.

  1. Unikaj cukru i słodyczy.

Cukier jest w zasadzie źródłem pustych kalorii. Dlatego należy go unikać w codziennym jadłospisie. Produkty z dużą zawartością cukrów prostych,  nie wzbogacają organizmu w jakiekolwiek składniki odżywcze, a dostarczające jedynie kalorii. Nadmierne spożycie cukrów prostych może w konsekwencji prowadzić do otyłości. Produkty te odrywają także dużą rolę w powstawaniu próchnicy zębów.

  1. Ograniczaj spożycie soli.

Sód zawarty w soli pełni ważną rolę w procesach metabolicznych, jakie zachodzą w organizmie. Nie należy jednak przekraczać określonej ilości, aby nie przyczyniać się do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi. Zalecane dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 – 6g (1 płaska łyżeczka do herbaty). Niestety aktualny poziom spożycia soli w Polsce jest trzykrotnie wyższy od zalecanego. Należy zrezygnować z dosalania potraw, a także zmniejszyć dodatek soli w trakcie ich przygotowywania. Warto wiedzieć, iż sól jest dodawana w dużych ilościach podczas przemysłowej produkcji żywności, przy produkcji konserw, wędlin, serów, kiszonek, wędzonek, marynat, a także zup w proszku i niektórych przypraw. Zaleca się zastępowanie tradycyjnej soli, dostępnymi na rynku solami niskosodowymi lub różnego rodzaju mieszankami ziołowymi i przyprawami.

  1. Unikaj alkoholu.

Alkohol podobnie jak cukier, jest produktem bardzo kalorycznym, a dodatkowo nie zawiera żadnych składników pokarmowych. Należy nadmienić, iż u osób z podwyższonym stężeniem trójglicerydów sprzyja wzrostowi tego zjawiska. Spożywany w nadmiarze powoduje podniesienie ciśnienia tętniczego krwi. Trzeba pamiętać, że częste spożywanie nawet umiarkowanych ilości alkoholu może prowadzić do uzależnienia. Nie powinno się przekraczać 2 drinków dziennie. Za 1 drinka uważa się kieliszek wódki, lampkę wina (75-100ml) lub szklankę piwa [46, 43, 2].

Podstawy teoretyczne muzykoterapii

~ prace ~ Dodaj komentarz
Rate this post

Muzyka towarzyszy człowiekowi niemalże od początku istnienia ludzkości, we wszystkich dziedzinach życia. Nie jest ona wynalazkiem współczesności, wręcz przeciwnie – powstała i rozwijała się już w najodleglejszych epokach. Stanowiła nieodłączny element codziennego życia, pracy czy też rozrywki, co pozostało niezmienne do dnia dzisiejszego. Muzyka jest sztuką trwającą ponad wszelkimi barierami czasowymi, międzypokoleniowymi, oddziałującą w różnoraki sposób na organizm człowieka. Niejednokrotnie pomaga jednostce oderwać się od codziennych problemów, silnych wzruszeń, ponieważ wykorzystując szeroki zakres elementów muzycznych, umożliwia wywoływanie określonych emocji, wpływa na procesy zachodzące w poszczególnych układach organizmu ludzkiego na wielu płaszczyznach: emocjonalnej, fizjologicznej oraz estetycznej.

Zdaniem Tybetańczyków na ciele człowieka występuje dwadzieścia sześć punktów reagujących na dźwięki. Połowa tych punktów odbiera drgania uspakajające, natomiast druga połowa pobudzające. Każda komórka ciała drga w swoim rytmie, posiada swój własny ton. Organizm człowieka jest zdrowy, jeśli panuje w nim harmonia, występuje współbrzmienie wszystkich komórek bez fałszywych tonów, co z kolei jest porównywalne do orkiestry, grającej wspaniały koncert[1]. Dlatego też można mówić o leczniczych właściwościach muzyki, wielostronnie oddziałujących na jednostkę. Za pomocą dźwięków możne ona wywoływać głęboko ukryte wspomnienia, uczucia, jak również stymulować pracę mózgu, serca, łagodzić stres i ból.

W literaturze przedmiotu zaznacza się, iż poglądy dotyczące leczniczego zastosowania muzyki ulegały zmianie na przestrzeni tysiącleci, jednakże „badania zawsze potwierdzały, że muzyka jest postrzegana przez aparat słuchowy, a następnie przekazywana do miejsc odpowiedzi emocjonalnej w mózgu, które są połączone z systemem limbicznym. Muzyka pomaga stymulować wyobraźnię i intuicję, co wpływa na integrowanie funkcji lewej i prawej półkuli”[2]. W ten sposób, od czasów starożytnych, aż do współczesności stopniowo wyłaniała się innowacyjna metoda psychoterapeutyczna, jaką jest muzykoterapia.

Muzykoterapia jest zaliczana do grupy metod usprawniających rehabilitacji niespecyficznej, gdzie rozumiana jest jako działania w zakresie profilaktyki, leczenia, postępowania rehabilitacyjnego oraz działania posługującego się różnorodnymi technikami zależnymi od celów, sytuacji i warunków stosowania, dążących do osiągnięcia zamierzonych efektów. Pomimo licznych doniesień dotyczących stosowania muzyki w szeroko pojętym leczeniu, z naukowego punktu widzenia muzykoterapię uznaje się za stosunkowo młodą dziedzinę. Pierwsze systematyczne badania wskazujące pozytywne efekty muzykoterapii rozpoczęto dopiero w XX wieku, natomiast w Polsce po roku 1970.

T. Natanson podkreśla, iż „nauka o muzykoterapii, jeśli ma być istotnie nauką, powinna pozwolić na dokładną odpowiedź: jakie działanie muzykoterapeutyczne, z zastosowaniem jakiej muzyki i z zachowaniem jakich warunków należy podjąć w danej sytuacji w stosunku do człowieka o określonym w danym czasie zapotrzebowaniu psychosomatycznym na terapię muzyką, aby osiągnąć zamierzony rezultat”[3].

Rozdział drugi dotyczyć będzie teoretycznych podstaw terapii przez muzykę, począwszy od ukazania sposobu oddziaływania muzyki na człowieka, a następnie jej terapeutycznego i leczniczego znaczenia. W kolejnym podrozdziale zostanie zdefiniowane pojęcie muzykoterapii, m.in. ze wskazaniem na jej cele, pełnione przez nią funkcje, natomiast na zakończenie będą scharakteryzowanie metody oraz rodzaje muzykoterapii.

[1] Por. T. Toczydłowska, Areteterapia, czyli terapia poprzez różne dziedziny sztuki [w:] Terapia pedagogiczna w teorii i praktyce, pod red. A. Balejki, M. Zińczuka, Białystok 2006, Wyd. „Logopeda radzi”, s. 209.

[2]  M. Kronenberger, Muzykoterapia: podstawy teoretyczne do zastosowania muzykoterapii w profilaktyce stresu, Szczecin 2004, Wyd. Mediatour, s. 16.

[3]  T. Natanson, Wstęp do nauki o muzykoterapii, Wrocław 1978, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, s. 49.

Opinie o funkcjonowaniu opieki zdrowotnej

~ prace ~ Dodaj komentarz
5/5 - (2 votes)

Zaledwie co dziewiąty (11%) uważa, że opieka zdrowotna lepiej funkcjonuje po reformie niż przed jej wprowadzeniem. Prawie co piąty sądzi, że ani lepiej, ani gorzej (18%) co, biorąc pod uwagę opinie sprzed reformy, jest raczej oceną negatywną niż pozytywną. Aż dwie trzecie respondentów (66%) uważa, że obecnie opieka zdrowotna funkcjonuje gorzej, w tym 41% ocenia, że znacznie gorzej.

Osoby, które w ciągu półrocza poprzedzającego sondaż (od kwietnia do połowy października) tylko raz korzystały z usług w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, nieco mniej krytycznie oceniają funkcjonowanie opieki zdrowotnej po reformie niż te, które korzystały z nich co najmniej dwa razy bądź nie korzystały wcale. Korzystanie w tym samym okresie z prywatnych świadczeń medycznych nie ma wpływu na oceny respondentów. Zależność opinii ankietowanych od kontraktów z placówkami medycznymi w danym okresie nie jest więc prosta.

Rys 3. Czy Pana(i) zdaniem, obecnie opieka zdrowotna funkcjonuje lepiej czy też gorzej niż przed wprowadzeniem reformy?Źródło: W. Dereszczyński; Opinie o funkcjonowaniu opieki zdrowotnej

Tak jak w przypadku ogólnych ocen działania publicznej służby zdrowia, także i w tej kwestii widoczny jest nieco większy krytycyzm wśród osób z wykształceniem średnim i wyższym oraz wpływ poczucia materialnego upośledzenia (złe oceny warunków materialnych swojego gospodarstwa domowego) na częstość negatywnych opinii o skutkach reformy opieki zdrowotnej. Również poglądy polityczne ankietowanych w największym stopniu różnicują oceny skutków reformy.

Jest zrozumiałe, że opinie i oceny respondentów dotyczące tych dwóch spraw są ze sobą ściśle powiązane. Większość osób, które uważają, że opieka zdrowotna funkcjonuje gorzej niż przed reformą, źle ocenia obecne funkcjonowanie publicznej służby zdrowia (85%, tylko 10% dobrze). Ponad trzy czwarte sądzących, że reformie opieka zdrowotna funkcjonuje lepiej, uważa, iż ogólnie publiczna służba zdrowia działa dobrze (77%, jedynie 18% – że źle).

W stosunku do oceny sprzed kilku miesięcy w opiniach na temat skutków reformy opieki zdrowotnej nie zaszły żadne istotne zmiany.

Tabela 4.

Czy, Pana(i) zdaniem,   opieka zdrowotna obecnie funkcjonuje lepiej czy też gorzej niż przed   wprowadzeniem reformy?

Wskazania respondentów według terminów badań

VI 2000

X 2000

w procentach
Znacznie lepiej

2

2
Trochę lepiej

10

9
Ani lepiej, ani gorzej

18

18
Trochę gorzej

28

25
Znacznie gorzej

38

41
Trudno powiedzieć

4

5

Źródło: W. Dereszczyński; Opinie o funkcjonowaniu opieki zdrowotnej

Opinie o funkcjonowaniu opieki zdrowotnej są zróżnicowane i zależą od perspektywy osób korzystających z systemu, pracowników ochrony zdrowia oraz ekspertów zajmujących się polityką zdrowotną. Funkcjonowanie opieki zdrowotnej ocenia się pod kątem dostępności, jakości świadczeń, efektywności organizacyjnej oraz satysfakcji pacjentów. Złożoność problemu wynika z wielu czynników, takich jak finansowanie systemu, liczba personelu medycznego, infrastruktura oraz rosnące zapotrzebowanie na usługi zdrowotne.

Z punktu widzenia pacjentów najczęściej podnoszoną kwestią jest dostępność usług medycznych. W wielu krajach, w tym w Polsce, długie kolejki do specjalistów, ograniczona liczba miejsc w szpitalach oraz problemy z rejestracją do lekarza pierwszego kontaktu stanowią poważne wyzwania. Wielu pacjentów zwraca uwagę na trudności w uzyskaniu szybkiej diagnozy i leczenia, zwłaszcza w przypadku rzadkich chorób czy skomplikowanych zabiegów. W efekcie pacjenci często decydują się na korzystanie z prywatnych usług medycznych, co może generować dodatkowe koszty i prowadzić do nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej.

Jakość świadczeń zdrowotnych to kolejny aspekt podlegający ocenie. Pacjenci doceniają profesjonalizm lekarzy i pielęgniarek, jednak zwracają uwagę na przeciążenie personelu oraz ograniczony czas poświęcany na indywidualne podejście. Wysoka liczba pacjentów przypadająca na jednego lekarza często prowadzi do zmniejszenia jakości komunikacji oraz trudności w budowaniu relacji opartych na zaufaniu. Jednocześnie rozwój technologii medycznych oraz wprowadzanie nowych standardów leczenia pozytywnie wpływają na skuteczność terapii.

Z perspektywy personelu medycznego kluczowym problemem są warunki pracy i wynagrodzenia. Lekarze, pielęgniarki oraz inni pracownicy ochrony zdrowia podkreślają, że niedobór kadr medycznych prowadzi do przeciążenia pracą, co wpływa na ich zdrowie i efektywność. W wielu krajach obserwuje się zjawisko migracji personelu medycznego do lepiej opłacanych sektorów prywatnych lub za granicę, co dodatkowo osłabia publiczne systemy opieki zdrowotnej.

Eksperci ds. zdrowia publicznego zwracają uwagę na efektywność organizacyjną systemu. Problemy takie jak biurokracja, brak zintegrowanych systemów informatycznych czy niespójność procedur prowadzą do marnotrawienia zasobów i wydłużenia czasu oczekiwania na usługi. Ważnym wyzwaniem jest także finansowanie systemu. W wielu krajach wydatki na zdrowie są niewystarczające, co skutkuje ograniczeniem dostępu do nowoczesnych terapii, zaniedbaniem infrastruktury oraz niskimi płacami personelu.

Pomimo tych wyzwań system opieki zdrowotnej jest także oceniany pozytywnie w niektórych aspektach. W wielu krajach publiczne systemy zdrowotne oferują bezpłatny dostęp do podstawowych świadczeń medycznych, co stanowi fundament równości społecznej. Wprowadzenie programów profilaktycznych, takich jak szczepienia, badania przesiewowe czy kampanie edukacyjne, przyczynia się do poprawy zdrowia populacji. Rozwój telemedycyny oraz cyfryzacja systemów zdrowotnych ułatwia pacjentom dostęp do specjalistów i monitorowanie zdrowia.

Wnioski dotyczące funkcjonowania opieki zdrowotnej wskazują na potrzebę reform systemowych, które uwzględnią zarówno potrzeby pacjentów, jak i personelu medycznego. Kluczowe kierunki zmian to zwiększenie finansowania sektora zdrowia, poprawa warunków pracy lekarzy i pielęgniarek, skrócenie czasu oczekiwania na świadczenia oraz wdrażanie nowoczesnych technologii. Efektywne zarządzanie zasobami, w tym inwestowanie w profilaktykę i edukację zdrowotną, może przyczynić się do poprawy jakości opieki zdrowotnej oraz zwiększenia satysfakcji pacjentów.

Choroba niedokrwienna serca (morbus ischaemicus cordis).

~ prace ~ Dodaj komentarz
5/5 - (1 vote)

Jest to jednostka chorobowa obejmująca zespół objawów klinicznych, występujących w wyniku niedostatecznego dostarczenia tlenu oraz związków energetycznych do serca w stosunku do jego aktualnego zapotrzebowania. Mechanizm odpowiedzialny za rozwój choroby polega na zwężeniu światła naczyń wieńcowych, co bezpośrednio powoduje niedokrwienie i niedotlenienie serca. Upośledzenie naczyń doprowadzających krew do serca najczęściej spowodowane jest procesem miażdżycowym i  może doprowadzić do niebezpiecznych dla życia następstw takich jak: zaburzenia rytmu serca, zawał serca, niewydolność krążenia, a nawet nagły zgon. Podstawowym objawem klinicznym tego schorzenia jest dusznica bolesna (angina pectoris). Charakteryzuje się bólem w górnej lub środkowej części mostka i najczęściej promieniuje do lewej kończyny górnej, żuchwy, nadbrzusza lub okolicy międzyłopatkowej. Ból ten pojawia się podczas wysiłku fizycznego lub stresu emocjonalnego i zanika po kilku minutach po ustąpieniu czynnika wywołującego. Kanadyjskie Towarzystwo Chorób Serca i Naczyń  (CCS)uwzględnia cztery stopnie zaawansowania dusznicy bolesnej:

I stopień – bóle dusznicowe występują tylko przy większym, gwałtownym lub długotrwałym wysiłku.

II stopień – niewielkie ograniczenia zwyklej aktywności fizycznej. Bóle występują podczas szybkiego marszu po płaskim terenie na odległość powyżej 200m, wchodzenia po schodach powyżej pierwszego piętra, po obfitszym posiłku, marszu pod górę, pod wpływem wiatru, zimna, napięć emocjonalnych lub kilka godzin po obudzeniu się.

III stopień – znaczne ograniczenie zwyklej aktywności fizycznej. Bóle występują przy   chodzeniu po płaskim terenie na odległość krótszą niż 200m, przy wchodzeniu po schodach poniżej pierwszego piętra.

IV stopień – niemożność podjęcia jakiejkolwiek aktywności fizycznej bez objawów dusznicy    bolesnej. Bóle mogą występować również w spoczynku.

Należy zwrócić uwagę na szczególnie niebezpieczny czynnik sprzyjający powstawaniu choroby niedokrwiennej serca jakim jest palenie tytoniu. Ryzyko śmierci w następstwie tej choroby  jest wśród osób palących 2 do 4 razy większe niż u osób stroniących od papierosów [31].

Zawał mięśnia sercowego(infarctus myocardii).

Zawał to martwica pewnego obszaru mięśnia sercowego spowodowana ostrym niedokrwieniem. Jak już wspomniałam przy okazji opisywania choroby niedokrwiennej – zawał najczęściej jest jej konsekwencją. Najczęstszą przyczyną bywa zamknięcie tętnicy lub kilku tętnic wieńcowych przez zakrzep powstały na powierzchni blaszki miażdżycowej w wyniku jej uszkodzenia (pęknięcia). W zależność od rozległości zawału wyróżniamy:

  • zawał pełnościenny (gdy dotyczy całej grubości ściany komory serca),
  • zawał niepełnościenny (gdy obejmuje podwsierdziową lub podwsierdziową część serca).

Objawem najbardziej znamiennym dla zawału jest ostry długotrwały (ponad 30 minut) ból, podobny do już opisanej wcześniej dusznicy bolesnej. Ból ten nie ustępuje jednak po podaniu nitrogliceryny. Chory jest niespokojny, czuje lęk przed śmiercią i często zmienia pozycję. Inne objawy to nudności i wymioty.  Do zawału może również dojść bezobjawowo. Brak objawów zwiastujących zawał obserwuje się u osób uważanych do czasu wystąpienia incydentu za całkiem zdrowe. Niekiedy również zawał serca przebiega bez jakiegokolwiek bólu (postać bezbólowa), a wystąpienie incydentu rejestruje się dopiero po pewnym czasie, często przez przypadek, w trakcie badań o innym profilu [31].

[31] Rosławski A.: Wytyczne fizjoterapii kardiologicznej. Pytania i odpowiedzi; wyd. AWF Wrocław, 2001.