praca z roku 2003
Można wyróżnić pięć elementów rynku usług zdrowotnych:
- podaż – oferowane na rynku świadczeń zdrowotnych wyrażone według: ilości, cen, wartości, rodzaju, miejsca i czasu ich realizacji,
- popyt – część potrzeb nabywców świadczeń zdrowotnych, które pokrywane są pieniędzmi, świadczenia, które można kupić w danym miejscu i czasie za konkretne pieniądze,
- jakość – najważniejszy i najważniejszy element rynku świadczeń zdrowotnych, niedoceniany, nie mający swojego właściwego miejsca w zasadach finansowania przez kasę chorych. Przy ocenie jakości należy wziąć pod uwagę cały proces wykonania usługi, termin, miejsce, dokumenty i obsługę klienta,
- cena – jest miarą wartości danego świadczenia zdrowotnego wyrażoną w pieniądzu,
- konkurencja to obecność na rynku dużej liczby kupujących i sprzedających, co przeciwdziała zjawisku monopolizacji rynku i wpływowi interwencjonizmu państwowego.[1]
Przy istniejącym stanie prawnym występuje duża ingerencja państwa (samorządów) w kształtowanie popytu i podaży na rynku świadczeń zdrowotnych, co skutkuje brakiem możliwości obiektywnej konkurencji. Po stronie kupującego mamy do czynienia z pełnym monopolem kas chorych, co wynika z ustawy PMI, co powoduje brak konkurencji ze strony płatnika, czyli kas chorych.
praca z roku 2024
Rynek usług zdrowotnych jest złożonym systemem, w którym różne podmioty i czynniki wpływają na dostępność, jakość i koszty świadczeń medycznych. Charakteryzuje się specyficzną dynamiką wynikającą z unikalnego charakteru zdrowia jako dobra, które łączy cechy zarówno społecznego, jak i indywidualnego dobra. Zrozumienie elementów składowych tego rynku jest kluczowe dla oceny jego funkcjonowania i efektywności.
Podstawowym elementem rynku usług zdrowotnych są dostawcy usług medycznych, czyli placówki opieki zdrowotnej oraz osoby świadczące te usługi. W tej grupie znajdują się szpitale, przychodnie, lekarze, pielęgniarki, farmaceuci, laboratoria diagnostyczne oraz inni specjaliści związani z ochroną zdrowia. Ich głównym celem jest świadczenie usług diagnostycznych, leczniczych, rehabilitacyjnych oraz profilaktycznych. Ważnym aspektem jest różnorodność form własności tych podmiotów – od publicznych placówek ochrony zdrowia po prywatne kliniki i praktyki.
Drugim kluczowym elementem są odbiorcy usług zdrowotnych, czyli pacjenci. Stanowią oni głównych beneficjentów rynku, a ich potrzeby zdrowotne determinują popyt na usługi. W przeciwieństwie do innych rynków, na rynku usług zdrowotnych popyt często jest trudny do przewidzenia i kontrolowania, ponieważ zależy od stanu zdrowia, który nie zawsze podlega świadomym wyborom jednostki. W tym kontekście istotne jest także zjawisko asymetrii informacji – pacjenci zazwyczaj mają ograniczoną wiedzę o dostępnych możliwościach leczenia i zależą od rekomendacji specjalistów.
Płatnicy usług zdrowotnych to kolejny ważny element rynku. W tej grupie znajdują się instytucje finansujące świadczenia zdrowotne, takie jak publiczne systemy ubezpieczeń zdrowotnych (np. Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce), prywatne ubezpieczenia zdrowotne oraz sami pacjenci w przypadku opłat bezpośrednich. Struktura finansowania usług zdrowotnych ma kluczowy wpływ na dostępność i jakość świadczeń. Systemy finansowania różnią się między krajami – od modeli opartych na budżetach państwowych, przez systemy ubezpieczeniowe, po prywatne płatności.
Ważnym elementem rynku usług zdrowotnych są również regulatorzy i decydenci polityczni. To organy państwowe, takie jak ministerstwa zdrowia, agencje rządowe oraz instytucje międzynarodowe, które ustalają zasady funkcjonowania rynku, w tym regulacje dotyczące licencjonowania, standardów jakości oraz systemów refundacji leków i świadczeń. Ich zadaniem jest ochrona interesów pacjentów, zapewnienie sprawiedliwego dostępu do usług oraz nadzór nad jakością i efektywnością funkcjonowania sektora zdrowotnego.
Nieodzowną częścią rynku są także producenci i dostawcy produktów medycznych, takich jak leki, sprzęt medyczny, materiały diagnostyczne czy technologie informatyczne wspierające pracę placówek zdrowotnych. Współpracują oni z dostawcami usług oraz regulatorami, przyczyniając się do rozwoju i innowacji w dziedzinie medycyny. W tej grupie istotną rolę odgrywają zarówno globalne koncerny farmaceutyczne, jak i lokalne przedsiębiorstwa dostarczające specjalistyczny sprzęt.
Nie można również pominąć roli organizacji pozarządowych i grup pacjentów, które często działają jako mediatorzy między różnymi interesariuszami rynku. Organizacje te mają istotny wpływ na kształtowanie polityki zdrowotnej, edukację społeczną oraz reprezentowanie interesów pacjentów w dyskusjach dotyczących jakości i dostępności usług.
Specyficznym elementem rynku usług zdrowotnych jest także technologia i innowacje, które w ostatnich dekadach zmieniają sposób świadczenia usług. Rozwój telemedycyny, sztucznej inteligencji w diagnostyce, czy systemów zarządzania danymi pacjentów (np. elektronicznych kart zdrowia) wpływa na efektywność, dostępność i jakość opieki zdrowotnej.
Podsumowując, rynek usług zdrowotnych składa się z wielu wzajemnie powiązanych elementów: dostawców usług medycznych, pacjentów, płatników, regulatorów, producentów produktów medycznych, organizacji pozarządowych oraz technologii i innowacji. Jego funkcjonowanie zależy od współpracy tych podmiotów, a także od efektywności polityki zdrowotnej i regulacji prawnych. Dynamiczny charakter tego rynku sprawia, że jest on jednym z najbardziej wymagających, ale jednocześnie kluczowych sektorów gospodarki, mającym bezpośredni wpływ na dobrostan społeczeństwa.
[1] T.Getzen, Ekonomika zdrowia ,Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2000,s 36-37
