Jeżeliby chcielibyśmy dopatrywać się w istniejących w naukach społecznych teoriach inspiracji dla określonego rozumienia zachowań zdrowotnych i możliwości oddziaływania na nie, to według założeń profilaktyki zachowania te można by wywieść z teorii racjonalnego wyboru i „ekonomicznej teorii zachowań ludzkich” Gary Beckera, podczas gdy promocja zdrowia oscyluje w kierunku koncepcji stylów życia Maxa Webera czy Pierre’a Bourdieu.
Według teorii racjonalnego wyboru ludzie są zorientowani na osiąganie ważnych dla nich celów, dysponują uporządkowanymi ich hierarchiami i w związku z tym klarownymi preferencjami określonych, podporządkowanych tym celom zachowań. Przy wyborze zachowań, ustalaniu swoich działań racjonalnie rozpatrują istniejące alternatywy, uwzględniając ponoszone koszty i zyski. Oddziaływania profilaktyczne odwołują się do owej racjonalności i – biorąc pod uwagę wysoką wartość zdrowia w społeczeństwie – oczekują, że informacje o zagrożeniach tej wartości spowodują modyfikację zachowań. Tak więc na przykład już samo dostarczenie niezbitego dowodu na to, że palenie papierosów powoduje raka płuc, spowoduje racjonalną reakcję w postaci zaniechania palenia. Niewielkie sukcesy takich wieloletnich oddziaływań pokazują jednak, że takie podejście w praktyce było zawodne.
Promocja zdrowia zwraca natomiast uwagę na społeczne determinanty ludzkich wyborów, na strukturalnie i kulturowo uwarunkowane ich prawdopodobieństwa. Wolność ludzi przy wyborze określonego stylu życia jest ograniczona; ograniczona do alternatyw wyznaczanych ich miejscem w strukturze społecznej, sytuacją życiową, wartościami wpojonymi w procesie socjalizacji czy tradycją. Jeżeli więc nawet ludzkimi wyborami kieruje jakaś racjonalność, to nie wyznacza ich do końca. To istotne rozróżnienie obu omawianych orientacji zdrowia publicznego pomaga w praktyce dostrzegać znacznie bardziej realistyczne możliwości kształtowania zachowań ludzkich.
Jeżeli chcesz znaleźć profesjonalną pomoc w napisaniu swojej pracy to zajrzyj na stronę pisanie prac z zarządzania, zarządzania w ochronie zdrowia, promocji zdrowania, pedagogiki i wielu innych dziedzin.
